Voor
de VVD haar licht laat schijnen op het beleid van de komende jaren, willen wij
allereerst het
college
en haar ambtenaren bedanken voor de aangeboden begroting. Een begroting waarin
wederom flink wat omgebogen moet worden. Ombuigingen die onvermijdelijk lijken
wil je de uitgaven in overeenstemming brengen met de inkomsten. Zwarte cijfers aan het eind van het jaar
vindt de VVD belangrijk omdat wij niet graag zien dat toekomstige generaties moeten
opdraaien voor kosten die nu worden gemaakt.
Het
college heeft logischerwijs daarom ook de ambities naar beneden bijgesteld. Dit
begrijpen wij. Het nastreven van doelen voor een gemeente die financieel niet kan
overleven is zinloos.
De
wereld zal er anders uit gaan zien. Dat is bijna een zekerheid.
De
zwarte zwaan die Covid-19 heet, is hier grotendeels debet aan. De verhoogde
uitgaven van dit jaar t.g.v. Covid-19 zijn hopelijk incidenteel. Maar de echte
veranderingen van blijvende aard zijn nu nog niet goed te voorspellen.
Ook
is ons koekoeksjong, dat sociaal domein heet, flink gegroeid. Het slokt een steeds
groter wordend deel van onze begroting op. We moeten ons als Raad echt af gaan
vragen hoe wij deze bijna exponentiële kostengroei gaan stoppen. Dit wordt een
uitdaging.
De
VVD neemt waar dat een steeds groter deel
van onze uitgaven gaat bestaan uit kosten waar wij niet zelf op kunnen sturen. Dit
geldt voor de jeugdhulp, de WMO en binnenkort ook de immigratiewet.
De
VVD-fractie van Midden-Delfland dringt er bij haar landelijke collega’s dan ook
al een tijdje op aan deze weeffout ongedaan te maken: geef gemeenten stuurkracht
ten aanzien van hun eigen uitgaven.
Helaas
zien wij dat het moeilijk wordt om voor de landelijke verkiezingen van 2021 aan
deze situatie nog wat gedaan te krijgen. Het blijft voor onze gemeente noodzakelijk
om tot een sluitende begroting te komen.
Als
dit Midden-Delfland niet lukt, zou weleens onze zelfstandigheid in gevaar
kunnen komen. Of enkel de status van Bijzonder Provinciaal landschap en de
opdracht zorg te dragen voor de open polders tussen Rotterdam en Dan Haag dan
nog voldoende is om ons bestaansrecht te legitimeren is nog maar de vraag.
Zorgelijk
vindt de VVD de status van de algemene reserve. Het college stelt dat de algemene reserve
nog niet is uitgeput dankzij een eerder gedane toevoeging. Dit lijkt de VVD te
mooi om waar te zijn en dat is het natuurlijk ook. Immers, er is al een jarenlange
tendens gaande om binnen deze gemeente geld uit de reserves te gebruiken om de
exploitatie sluitend te maken. Al jaren geeft de VVD aan hiervan af te willen
en telken malen lukt het ons weer niet.
Wij
zijn blij dat er nu dan ook expliciet door het college wordt aangegeven de algemene
reserve niet langer te gebruiken als sluitpost van de begroting, maar om deze
te gaan gebruiken daar waar hij voor bedoeld is, namelijk als buffer voor onverwachte
incidentele tegenvallers. De VVD is blij met deze toezegging en zal deze
belofte zeer kritisch volgen. Mag ik erop wijzen dat hetzelfde college een
reserve voor noodzakelijk gebouwonderhoud vormt ten laste van de algemene
reserve. Noodzakelijk onderhoud, is dat werkelijk een incidentele tegenvaller?
Waar
de VVD verder enige zorg over heeft is de constatering dat de huidige begroting
een begroting is op de groei. Dit in tegenstelling tot voorgaande jaren toen
winst pas werd genomen als die er ook daadwerkelijk was. Onduidelijk is waarom
het college de oude manier van begroten heeft losgelaten. In onze ogen herbergt
dit een risico en die wordt helaas niet benoemd.
Daarnaast
vinden wij het opvallend dat er nog altijd bezuinigingsvoorstellen blijven
liggen. Bezuinigingsvoorstellen die al enkel jaren geleden door de Raad zijn
vastgesteld, maar alsmaar niet worden geëffectueerd.
Wij
zijn positief over de leesbaarheid van de begroting. Deze is duidelijk toegenomen.
Complimenten hiervoor. Ook is er een koppeling met de Global Goals. Dat spreek de
VVD zeer aan. Een tweetal jaren geleden
hebben wij hier immers al eens een lans voor gebroken.
Vitale Dorpen in Midden Delfland 2025
In deze financieel moeilijke tijden pleit de VVD voor
synergie en effectief gebruik van maatschappelijke voorzieningen.
In dit kader verwachten wij dat het college het centrum
van Den Hoorn een impuls zou kunnen geven door de benutting, staat van onderhoud
en exploitatiekosten van de Hoornbloem eens kritisch tegen het licht te houden.
Staan de kosten hiervan nog in verhouding ?
Wij denken dat een herontwikkeling op deze plek met
synergie in het achterhoofd weleens de beste oplossing zou kunnen zijn. Een
combinatie van wonen en zorgaanbieding zou een aantal problemen voor Den Hoorn
kunnen oplossen en de gemeente van een negatieve exploitatie kunnen verlossen.
Eerder dit jaar hebben wij insprekers ontvangen in de Raad die de grenzen
aangaven m.b.t. de huisvesting van zorgaanbieders.
Ook in Schipluiden zien we soortgelijke mogelijkheden. In
Schipluiden staan twee lagere scholen, maar door vergrijzing zijn niet alle
lokalen gevuld. De vraag is of dit niet efficiënter kan en of het niet mogelijk
is door een beter gebruik van de klaslokalen de nu in gebruik zijn de
huurwoningen af te stoten.
Maasland kent zijn eigen uitdagingen al lijken deze op
het eerste gezicht wat minder groot. Vele
Maaslandse verenigingen hebben immers nog niet zo lang geleden een nieuw
onderkomen betrokken. Wel staat er voor de Hofstede groot onderhoud gepland.
Om dit alles financieel voor de gemeente dragelijk te
houden kan dit niet allemaal in hetzelfde boekjaar.
Veel van het zojuist genoemde komt neer op het feit dat
wij eens goed moeten kijken naar ons beleid ten aanzien van onze gebouwen. Spelen de gebouwen nog in op
de vraag, hebben we ze wel echt nodig en wordt het onderhoud hiervan niet veel
te duur. Is in sommige gevallen verkopen, sluiten, slopen of een andere functie
geven niet veel verstandiger?
Afgelopen tijd zijn er diverse onderzoeken gedaan die als
je ze samenvoegt bijdragen aan een integraal plan per dorp. Ontwikkelingen op
postzegelniveau moeten passen in een groter geheel: iets waar de VVD al langer
voor pleit. Het moet geen herstructurering zijn puur als bezuiniging. De
insteek moet zijn: de dorpen vitaal houden. Onze inwoners verdienen dit.
Bestuur en
veiligheid
Buurtpreventen doen met grote regelmaat rondes door de dorpen.
In nauw contact met de wijkagent, zodat de beperkte politiemacht zijn aandacht
kan richten daar waar het nodig is. Met het vernieuwde actieplan veiligheid
voldoet onze gemeente weer aan de wet die voorschrijft dat dit eens per vier
jaar geactualiseerd moet worden.
Wij zijn een kleine gemeente. Alles op eigen houtje doen
kan eenvoudigweg niet. Slim kijken waar samenwerkingsverbanden mogelijk zijn en
uitvoeringstaken niet alleen op willen pakken, is volgens de VVD een goede
manier om aan kostenbeheersing te doen.
Beheer, Verkeer en
Milieu
Er is geld gereserveerd voor vervanging van de
doseerinstallaties. Het lijkt erop dat deze weer een nieuw leven worden
ingeblazen. Was het niet de afspraak dat na realisatie van de A4 de
installaties niet meer gebruikt zouden worden? Beschikt het college over objectieve cijfers
dat inzet hiervan nodig is? Niet alleen de VVD stelt vragen bij deze
investering, uit beantwoording van vergelijkbare vragen wordt er ook over een
pilot bij de Westgaag gesproken. Is het niet passender om investeringen als
deze in een separaat voorstel aan de Raad voor te leggen?
Door alle bezuinigingen op de openbare ruimte de laatste
decennia, wordt de doelstelling die de Raad in haar beleid voor ogen staat bij
lange na niet meer gehaald. De buitenruimte in onze gemeente komt steeds verder
van de gewenste streefwaarden af te staan. De VVD vraagt zich af of het
verstandig is dit nog veel langer zo door te laten gaan. Eens zullen wij
hiervoor toch de rekening moeten gaan betalen. Een rekening die misschien weleens
veel hoger zou kunnen zijn.
Afval inzamelen
Afval inzamelen is duurder geworden. Deels door een belastingverhoging,
deels door een nieuwe manier van kostentoerekening door Avalex. In de Raadsvergadering
van juni 2020 is daar over gesproken en is ook afgesproken de opbrengsten uit
afval (PMD, papier, glas, kleding ) helder in de begroting op te nemen.
Waarschijnlijk is door de zoektocht naar bezuinigingen deze toezegging nog niet
tot uitdrukking gekomen in deze begroting. Om tot meer transparantie en
draagvlak te komen blijft de VVD bij het standpunt dat de opbrengsten
gespecificeerd in de begroting dienen te worden opgenomen. Ook pleiten wij voor
meer transparantie richting onze inwoners.
Sociaal domein en
welzijn
Laat een ding helder zijn: voor de VVD is het duidelijk
dat kinderen met echte problemen de hulp moeten krijgen die ze nodig hebben.
Wij zien daarom graag dat het systeem van het sociaal domein overeind blijft
staan. Dit kan echter alleen als dit systeem betaalbaar en solidair blijft. Een
belangrijke voorwaarde hierbij is dat er een goede balans blijft bestaan tussen
de kosten voor de jeugdhulp en de uitgaven op andere terreinen waar de gemeente
verantwoordelijk voor is. Onze gemeente heeft immers meer vitale taken dan
enkel het sociaal domein.
De gevolgen van de budgettaire groei van het sociaal
domein begint nu duidelijk voelbaar te worden voor al onze inwoners, ook degene
die hier geen gebruik van maken. Veel goede dingen krijgen immers nu
noodgedwongen minder geld.
We zien allemaal dat we aan de ene kant bezuinigen op de
SWMD, de bibliotheken, en kunst en cultuur, maar dat aan de andere kant het
sociaal domein almaar meer budget blijft opslokken. Dat voelt niet langer als
eerlijk. De eerdergenoemde balans is volgens de VVD dan ook naar de verkeerde
kant aan het door slaan.
Het liefst zien wij dan ook een bugdetcap ten aanzien van
de jeugdhulp.
Ook achten wij het van belang dat er duidelijker
zichtbaar wordt gemaakt wat wel en wat niet onder jeugdhulp valt (kaders). We
moeten af van de blanco checks die wij jaarlijks uitschrijven. Het is niet per
definitie verkeerd door eens tegen aanvragers van zorg te zeggen: we zien dat u
een probleem heeft, maar dat probleem lossen wij niet voor u op, dat kunt u
gewoon zelf doen. Het is niet verkeerd om mensen te vragen zelf wat meer
verantwoordelijkheid te nemen.
Dit vraagt echter om een paradigma switch: We moeten
keuzes gaan maken, niet alles is jeugdhulp en het kan ook gewoon een keer
tegenzitten in het leven.
Belangrijk is volgens de VVD ook dat de gemeenten zelf
meer de regie op het sociaal domein in handen krijgen. Laat ons zelf bepalen
hoe en waaraan we het geld besteden. Wij zullen hier bij onze landelijke
collega’s op aandringen. Dat hebben wij al reeds gedaan en dat zullen wij ook
blijven doen.
Economische en
sociale zaken
Wat veel ondernemers nodig hebben is dat gemeentelijk wordt
meegedacht met een open-mindset. Eens te meer is dat de afgelopen tijd
gebleken. We zijn positief over het feit dat het College in deze COVID-tijd in
gesprek is gegaan met ondernemers en vanuit deze open-mindset met de
ondernemers naar de mogelijkheden heeft gekeken en bereid was daar waar
mogelijk buiten de kaders te denken. Zo wordt ondernemers de meest optimale
kans geboden om tijdens deze moeilijke tijd te blijven ondernemen. Wij hebben
de hoop dat hieruit de les wordt getrokken dat een dergelijke open-mindset er
ook zonder Corona zou moeten zijn. Naast meedenken is ook duidelijkheid van
belang. Soms is nee ook een antwoord. Nee is duidelijk en iedereen weet waar
hij of zij aan toe is.
Midden-Delfland heeft de afgelopen jaren laten zien dat
zij erg goed is in het teruggeleiden van mensen naar de arbeidsmarkt. Ons
trackrecord in deze is erg goed. Wij hebben laten zien dat het goed mogelijk is
om mensen die in een andere gemeente langdurig een uitkering hebben genoten
hier “opeens” wel naar werk begeleid kunnen worden.
De VVD is het met het college eens dat het gezien de op
handen zijnde economische crisis het te verwachte valt dat meer mensen
afhankelijk zullen worden van een uitkering. Wij hebben er gezien ons verleden
alle vertrouwen in dat deze inwoners met hulp van de gemeente snel weer zullen
toetreden tot de arbeidsmarkt.
Het open landschap van onze gemeente wordt voor een groot
deel onderhouden door ondernemers. Echter is Midden-Delfland voor de VVD geen
museum. Het aandeel van de vrijetijdseconomie zal in Midden-Delfland groeien.
Dit is juist ook in het belang van het landschap van Midden-Delfland. Immers, wat
men niet mag zien daar ontstaat ook geen waardering voor en verliest zijn
bestaansrecht.
Bedrijfsvoering
Personeel blijft een punt van aandacht. Gelukkig gaat het
duidelijk beter, maar toch blijven er nog een aantal vacatures moeilijk vervulbaar.
Ook is de reorganisatie nog steeds niet afgerond.
Daarnaast staat er ook nog steeds de taakstelling op de
eigen organisatie. Het wordt tijd dat deze nu eens wordt ingevuld. De
taakstelling is enkele jaren geleden door het college in samenspraak met het managementteam
tot stand gekomen. Het was niet de Raad die per amendement opdracht hiertoe
heeft gegeven. Het was een voorstel vanuit de organisatie zelf. Wij zien dat vooralsnog dan ook niet als een
onmogelijke opdracht. Uit beantwoording van technische vragen blijkt dat er
substantieel op deze post wordt bijgeboekt, de VVD vindt dit beleid niet
eenduidig. Het schept volgens ons niet de benodigde duidelijkheid voor de ambtenaren die de
opdracht uitvoeren.
Ruimtelijk
ordening en volkshuisvesting
Met de realisatie van de 700 woningen liggen we
redelijk op schema. Helaas zijn nog niet alle bestemmingsplannen vastgesteld. Natuurlijk
zouden wij graag zien dat dit in een hoger tempo zou gaan, maar dit is helaas
niet altijd mogelijk.
Op de woningmarkt zijn vele zaken van invloed. Zo is
er de wens van andere overheden (mn de provincie) voor een meer gespreide
woningmarkt. Deze wens is niet geheel in overeenstemming met de wensen die er
binnen onze gemeente zijn. Daarom zal de VVD ook het komend jaar blijven
pleiten voor het bouwen van meer huizen voor de middengroep en om wat minder de
nadruk te leggen op de sociale component.
Graag ziet de VVD dat we toch nog wat meer werk gaan maken met
betrekking tot de zogenaamde inbrei-locaties. We zouden graag zien dat de
gemeente probeert vaart te maken op plekken waar zij meer invloed heeft.
Bij al deze ontwikkelingen blijft het voor de VVD wel belangrijk
om direct belanghebbenden in deze plannen mee te nemen. Dit leidt tot verhoogde
draagkracht, minder vertraging en het voorkomen van (onnodige) rechtszaken.
Tot slot
Wij staan voor een jaar met grote uitdagingen. Aan de ene kant
zijn er de onzekerheden samenhangend met COVID-19 en de financiële ombuigingen
en aan de ander kant de nog niet gerealiseerde ambities uit het
coalitieakkoord. Samen zullen wij moeten
zoeken naar de meest optimale balans tussen deze drie. De VVD is ervan
overtuigd dat wij hierin de voor Midden-Delfland best mogelijke uitkomst zullen
realiseren.
Fractie VVD Midden-Delfland
Oktober 2020