Voorzitter dit is de eerste keer voor de raad van de gemeente Midden-Delfland dat we een kadernota vaststellen. Het geeft de Raad de mogelijkheid om aan het college randvoorwaarden mee te geven voor de komende begroting.
Laten we beginnen met het vaststellen van een feit: Het financieel perspectief van de gemeente Midden-Delfland is alles behalve rooskleurig. Al enkele jaren teren wij in op eigen vermogen en dat kan echt niet langer zo. Willen wij als gemeente onze zelfstandigheid zekerstellen dan is het van groot belang dat er een duurzame en sluitende meerjarenbegroting komt en dat het dekken van structurele uitgaven met de algemene reserve stopt.
Voorzitter, Het gaat de VVD in het hierna volgende betoog dan ook om de lange termijn effecten, het structurele beleid. De Covis-19 crisis is wat ons betreft meer incidenteel van aard en moet dan ook niet in deze discussie worden meegenomen. Al in commissie uitgesproken.
In de kadernota lezen wij dat ook het college zich bewust is van het feit dat het financieel beleid op de schop moet en dat ons een grote klus van ombuigen en bezuinigen staat te wachten.
De VVD is verheugd dat de algemene reserve in bescherming wordt genomen en op termijn weer gaat worden gebruikt waarvoor hij bedoelt is, namelijk incidentele uitgaven.
Wij zijn verheugd dat het college voortvarend de handschoen oppakt en dat er in dit opzicht geen heilige huisjes zijn. Naar alles moet worden gekeken. Ook de VVD beseft, net als het college, dat dit pijn zal gaan doen, maar wij zijn van mening: slechte heelmeesters maken stinkende wonden.
Daarnaast staat voor de VVD als paal boven water: Kiezen voor Midden-Delfland is keuzes maken in Midden-Delfland.
Samenleving rendabel stimuleren
Eén van de grote drukpunten op onze begroting zijn de nog steeds oplopende kosten voor het sociaal domein.
Het college geeft hier in overweging om de tijdelijk extra medewerker, op basis van het PvA, nog een jaar langer in dienst te houden. Echter de raad heeft hier nog geen evaluatie over ontvangen en wij denken dan ook dat een goede beoordeling hiervan niet mogelijk is.
Inzetten op preventie bij jeugdhulp lijkt prima. Wij waarderen de inzet van de medewerkers op dit beleidsveld. Echter hebben zij duidelijke kaders nodig. Een belangrijk kader is dat alleen die zaken worden gedaan die echt noodzakelijk zijn. Preventie mag geen vrijbrief worden om maar allerlei projecten op te starten. Doel moet zijn: Preventie om grote dure uitgaven (trajecten) te voorkomen, maar niet om het aanbod te vergroten
Andere kaders zijn bijvoorbeeld:
Hoe lang we gaan “experimenteren” met het inzetten op preventie, met welke resultaten zijn we tevreden en wat gaan we doen als deze onverhoopt tegenvallen.
Landelijke regelgeving en bevoegdheden lopen hier nog niet in lijn met de betaalplicht van de gemeente. Het liefst zou de VVD zien dat de kosten voor de jeugdhulp worden begrenst.
Dat al het budget voor andere plannen naar zorgtaken gaat kan niet de bedoeling zijn van de transitie van het sociale domein naar de gemeente.
Ook de overlap van subsidies moet kritisch tegen het licht worden gehouden. Duidelijke prestatieopdrachten, met daarin opgenomen de prestaties die partners moeten leveren, kunnen beter richting geven aan wat er van de partners wordt verwacht. Denk hier aan Bibliotheek taalhuis, SWMD, Work8 re-integratie.
Digitale Basis op orde
Beproefde software die in vele gemeente in de lande worden benut en leid tot kostenbesparing daar is niks mis mee.
Landschap lokaal dragen
In de oplegger die al onze inwoners kregen bij de gemeentelijke heffingen zat een mooie informatiescheet. Te lezen was dat onze gemeente ruim 700k uitgeeft aan landschap. Dit is een substantieel bedrag.
De VVD is in dit opzicht van mening dat we moeten streven naar behoud van ons landschap met de minimaal mogelijke inzet van middelen. Wij zijn dan ook benieuwd naar de uitwerking van dit spoor.
De VVD wil hierbij al wel graag meegeven dat wij in principe taken gefinancierd vanuit IODS als bovenwettelijk beschouwen.
De ondersteuning van een kleine groep ondernemers in deze gemeente mag in dit opzicht ook wel eens kritisch tegen het licht gehouden worden. Zeker als we er een nieuwe vorm van belastingheffing voor in willen voeren (toeristenbelasting). Deze constructie is aan de andere maatschappelijke organisaties, die nu de pijn al voelen, zeer slecht uit te leggen.
Strategisch personeelsbeleid.
Voorzitter, de schrik zit er bij de VVD wel aardig in nadat bleek dat de kosten voor het personeel structureel onder begroot zijn geweest de afgelopen jaren. Na de tegenvallen in de laatste begrotingswijziging van 2019, was dit opnieuw een tegenvaller. Echter deze laatste is ook nog eens van structurele aard.
De VVD deelt de uitgangsprincipes van het college: Need to do or Nice to have daar draait het om voorzitter.
Wat is wettelijk verplicht en wat niet? En van wat niet persé moet kan er wel wat minder?
Daarnaast is een belangrijk uitgangspunt voor de VVD dat het niet zo kan zijn dat wij van onze burgers, organisaties en verenigingen offers vragen de komende jaren, zonder dat wij zelf ons huishoudboekje, inclusief de personeelskosten, op orde hebben. Dit moet dan ook zo snel mogelijk en zo blijvend mogelijk op orde gebracht worden.
Zo snel mogelijk afronden van de reorganisatie lijkt de VVD een verstandig idee. Dit duurt allemaal al veel te lang. Wij realiseren ons dat als we dit op korte termijn willen organiseren dat extra geld gaat kosten. Dit kan wel, maar wat betreft de VVD alleen als er tegelijkertijd een bezuinigingsplan ter compensatie voor de overschrijdingen op het personeelsbudget naast komt te liggen. Het één kan niet zonder het ander. (Dit gaat niks opleveren het bezuinigingsplan wordt niet gehaald net als de taakstelling van 200k nu)
Vooroplopen in een energie-en warmtetransitie is voor een kleine gemeente als de onze onhaalbaar en onbetaalbaar. Even pas op de plaats maken en aanhaken op het moment dat er meer gerichte ontwikkelingen zijn lijkt de VVD verstandig. (Dit is reeds gezegd bij de startnotitie warmte)
De ruime openingstijden van het KCC, waar je zonder afspraak ook geholpen wordt. Wat is hiervan het prijskaartje?
Participatie? Een prachtig principe, alleen de kosten ziet de raad niet in de begroting of de jaarrekening terug. Wat zijn deze kosten en wat zijn de daadwerkelijke baten van deze trajecten? Als participatie niet effectief en kosten verhogend blijkt te zijn, laten we dan besluiten ermee te stoppen.
Regionale samenwerking omarmen
Op veel taakvelden gebeurt dit gelukkig al en dat werkt vaak goed. Bij verdere uitbreiding van samenwerkingsverbanden moeten we goed blijven kijken of dit past bij onze gemeente. In den lande zijn er gemeenten waar men ambtelijk gefuseerd is. Voor Midden-Delfland lijkt de VVD dit geen passende oplossing. Onze buurgemeente zijn van duidelijk andere schaalgrote en karkater. Samenwerken op deze manier komt de belangen van Midden-Delfland niet ten goede.
De VVD is er ook voorstander van de kosten van deelname aan cittaslow nu echt eens goed te bekijken. Alleen op die manier kunnen wij als raad ons een goede mening vormen of wij hier wel of niet de kosten voor willen dragen. Hoeveel uur wordt hier daadwerkelijk door medewerkers ingestopt zijn. Bijvoorbeeld de medewerkers die meegaan bij een cittaslow evenement zijn dit betaalde uren (met toestemming van MT) of wordt er een vrije dag voor opgenomen?
Extra middelen
Het verhogen van de OZB is voor de VVD een zeer moeilijk punt. Een punt waar wij zeer kritisch tegenover staan. Misschien is het onvermijdelijk, maar als de raad daartoe gaat besluiten dan zal de revenuen daarvan terug moeten vloeien naar de grote meerderheid van onze inwoners. Extra belasting heffen voor enkel grutto’s en kieviten gaat de VVD een brug te ver.
Grond uitgeven met een erfpacht. De VVD ziet nu de financiële gevolgen (opbrengsten) in de begroting. Wij zien dan ook de opbrengsten liever in MD landen dan in Den Haag, immers voor MD heeft het ook de landschappelijke nadelen.
Mogelijk kan er een deel van het gemeentehuis worden verhuurd aan een GR, de opbrengsten zijn welkom Voorzitter.
Tot slot
De nieuwe financiële realiteit vraagt van alle raadsleden dat we nu eindelijk eens de juiste meetlat gaan gebruiken, namelijk: Allereerst en vooral wat moeten wij doen, wat willen wij doen, wat willen we bereiken, welke keuzes zijn we bereid te maken wij en kunnen wij dit alles betalen.
Het draait de komende jaren vooral om keuzes maken, niet alles kan meer. Keuzes maken gaat pijn doen, maar alles moet er op gericht zijn Midden-Delfland financieel gezond te krijgen. De VVD wil hier haar stinkende best voor DOEN!